خلاقیت از کجا آغاز می‌شود؟
خلاقیت یکی از مهمترین ملزومات بازیگری است و روش‌های زیادی برای تربیت و رشد آن وجود دارد. ابتدا باید خلاقیت را بشناسیم و به دنبال آن اهمیتش را کشف کنیم. ماندگارترین نقش‌های دنیا لبریز از خلاقیت‌های لحظه‌ای یا فکر شده بازیگر هستند. نگاه‌های طولانی و عمیق شهاب حسینی در فیلم جدایی نادر از سیمین، اشک‌های بی‌وقفه حاج کاظم پرویز پرستویی در فیلم آژانس شیشه‌ای، سکوت و خنده‌های تلخ ترانه علیدوستی فیلم کنعان و شاید صدها نمونه درخشان دیگر در سینمای ایران و جهان نشان می‌دهد که بازیگری یعنی دریای خلاقیت. شما در احساس و نوای شخصیت پرواز می‌کنید و تمام نیازها، شادی‌ها، غم‌ها، امیدها و شکست‌هایش را به دست می‌گیرید. حالا ای شما هستید که به جایش به زیستش در برابر دوربین ادامه می‌دهید. پس اگر عاشق است باید جای او به معشوق نگاه کنید و حواستان از تمام هستی پرت شود یا اگر خشمگین است باید مانند او از کوره در بروید. خلاقیت در بازیگری یعنی رشد ضمیر ناخودآگاه شما و شخصیت.
استاد امین تارخ در دوره استعدادیابی و آموزش مبانی بازیگری می‌گوید که نیاز؛ منشأ اصلی خلاقیت است. شما به چیزی نیاز دارید پس برایش می‌اندیشید و کم‌کم در ناخودآگاهتان ریشه می‌دواند. پس زمانی هم که به آن فکر نمی‌کنید همچنان در حال تجزیه تحلیلش هستید. انسان در وضعیت نیاز ذهنی پویاتر دارد و سریع‌تر به حل مسئله می‌رسد. به‌عنوان مثال نیاز به حرکت و سرعت بود که چرخ اختراع شد و نقطه عطف پیشرفت بشر نام گرفت. یا چیرگی بر معضل نبود روشنایی سبب شد تا برق از سوی توماس ادیسون خلق شود. بنابراین نخستین مرحله خلاقیت شکل‌گیری نیاز است. در بازیگری هم اینگونه است. خلاقیت باید بر حسب نیاز آن لحظه ایجاد شود. به‌عنوان مثال تلو خوردن‌های نوید محمدزاده در فیلم ابد و یک روز انتخابی خلاقانه برای معرفی بهتر و بازی حقیقی شخصیت بود. اگر این خلاقیت را از شخصیت بگیرید به‌نوعی در زندگی روزمره آن دست برده‌اید و بی‌تردید بخشی از زیبایی‌اش را حذف کرده‌اید. خلاقیت در بازیگری زمانی موفق است که بیننده متوجه آن نباشد.
تمرین خلاقیت در بازیگری چیست؟
انتخاب‌های رفتاری و کلامی هردو در زیر مجموعه خلاقیت در بازیگری شناسایی می‌شود. شما ممکن است در جایی از بازی خود ناگهان سرفه و سکوتی در دیالوگ ایجاد کنید. این مکث برای شما فرصتی برای بازی در سکوت ایجاد کرده است. یا ممکن است دیالوگی را با لحن دیگری اجرا کنید و با نگاهی خیره به چشم بازیگر مقابل یا دوربین بی‌وقفه دیالوگ بگویید و صحنه را مال خود کنید. این انتخاب‌های کلامی البته خیلی بهتر است که ضمن هماهنگی با گروه کارگردانی انجام شود اما شکل‌گیری لحظه‌ای آن هم می‌تواند شکل نتیجه درخشانی به همراه داشته باشد. سکانس بازی درخشان واکین فینیکس را در فیلم جوکر به یاد بیاورید. زمانی که در برابر یخچال ایستاده و با خشونت داخل آن را می‌گردد و سپس تمام کمد‌هایش را خالی می‌کند و خودش هم می‌رود داخل آن و در را می‌بندد. این خلاقیت بداهه هرگز در فیلمنامه نبوده است و آنچنان خوب و زیبا از سوی فینیکس بازی می‌شود که بیننده را در لذت غرق می‌کند. در این پلان گروه فیلمبرداری به دلیل این انتخاب ناگهانی فینیکس مجبور می‌شوند تا دوربین را جلوتر از حالت عادی ببرند و این کار باعث می‌شود تکان کوچکی در حرکت ایجاد شود. اما مهم نیست؛ بیننده غرق در هنرنمایی جناب فینیکس است.
برای رشد توان خلاقیت شما در بازیگری باید روی اصل بداهه کار کنید. بداهه به شما کمک می‌کند تا سریع و دقیق انتخاب کنید و همزمان در حافظه عاطفی خود تمرین‌ها و انتخاب‌ها را ثبت داشته باشید. به این معنی که شما هر بار در تمرین بداهه کاری انجام می‌دهید، به‌نوعی آن عمل در ضمیر ناخودآگاه شما نقش می‌بندد تا جایی در یکی از نقش‌هایتان ازش استفاده کنید. یکی از رایج‌ترین و جذاب‌ترین تمرین‌های بداهه «بازی هویت» است. در این بازی شا جسمی سبک و در دسترس مانند بطری پلاستیکی آب یا یک تکه چوب انتخاب می‌کنید و در مرکز اتاق قرار می‌دهید. سپس هر ۳۰ ثانیه یک بار آن جسم را چیزی غیر از آنچه که هست بپندارید. مثلا بطری آب شما یک بار اسلحه می‌شود. پس مانند اسلحه آن را برداری و لحظه‌ای دراماتیک خلق کنید. سپس دوباره آن را زمین بگذارید. شاید دفعه بعد ماژیک است و شما با آن روی دیوار نقاشی می‌کنید. شاید در ۳۰ ثانیه بعد از آن نوزادی شیرخواره و شما مادر یا پدری که می‌خوابانیدش. توجه داشته باشید که در این تمرین هویت شما هم می‌تواند تغییر کند این به بعد خلاقیت شما کمک فراوانی می‌کند. شما حتی ممکن است جنگنده‌ای باشید و بطری آب شما موشکی که به از شما شلیک می‌شود. خلاقیت در بازیگری مرز ندارد و هر آنچه بیشتر در عمق این هنر بی‌نظیر فرو بروید با جذابیت‌های بیشتری مواجه خواهید شد که سرچشمه عشقی عمیق و بی‌پایان است.
در جلسه ششم استعدادیابی و آموزش مبانی بازیگری با امین تارخ به خلاقیت در بازیگری پرداختیم. در ویدیوی زیر می‌توانید تیزر این جلسه را مشاهده کنید. در مقاله بعد به مقوله تمرکز در بازیگری می‌پردازیم. در آن مطلب اهمیت تمرکز و راه‌های رشد و تقویت آن را برایتان شرح می‌دهیم.
